رژیم غذایی

یکی از راهکارهای اساسی در ارتباط با درمان اختلال اُتیسم، تنظیم و اجرای منضبط رژیم غذایی برای کودک درگیر اختلال می باشد. ما باید در نظر داشته باشیم که این کودک با اولاد دیگرمان تفاوت داشته و بدلیل این اختلال، مراقبت و رژیم خاص را می طلبد. لذا ذیلا، مراعات غذایی را اشاره میشود:

ـ آرد و لبنیات، گلوتن و کازئین (و نشاسته!)

رژیم غذای بدون گلوتن و کازئین (CFGF) از لحاظ اهمیت در بالای لیست کمک به کاهش علائم درخودماندگی قرار دارند. رژیم غذایی CFGFSF. (FS نوع بدون سویا، تلقی می­گردد) نیز پُرطرفدار است. همان­طور که قبلاً اشاره کردم، تحقیقات علمی بر روی سیستم مغز و اعصاب، خود­ایمنی و مشکلات سلامتی دیگر که می­تواند در اثر تمامی آنان رخ بدهد موجود است. زمانی که فرد تغذیه با آرد و مواد لبنی که اکثر کالری­های مورد نیاز خویش را تأمین می­کند، متوقف می­سازد در واقع شبیه فردی که ترک اعتیاد دارد یک دوره خماری را طی می­کند.

برخی از والدین “به صورت ضربتی” عمل کرده و قضیه را یکسره می­کنند. آن­ها غذای رژیمی را آماده نموده و تمام افراد خانواده را به دلیل عدم رغبت کودک در مصرف غذاهای ممنوعه به تغذیه از این غذا وا می­دارند که البته اکثر اوقات باعث سلامتی بیشتر اعضای خانواده می­گردد. دیگران روش بهتری ارائه داده با کاهش تدریجی گلوتن و کازئین از یک وعده­ی غذایی (مانند صبحانه)شروع می­کنند و پس از سپری کردن چند روز،‌ شروع به قطع آن در وعده­ی غذایی دیگر از جمله نهار و شام می­نمایند.

این نوع رژیم غذایی در صورتی می­تواند سالم باشد که میزان غذاها و تنوع آنان‌ برای کودک شما تنظیم گردد. اداره کردن رژیم غذایی با نوعی رژیم غذایی همراه با مواد مغذی بسیار رنگین یا روش رژیم غذایی مردم غارنشین (تغذیه با مواد غذایی که قابل دسترس غارنشینان بوده مانند گوشت بدون فرآوری،‌ سبزیجات، میوه­جات و ماهی اما بدون گندم کشت شده، شکر و یا غذاهای فرآوری شده) شما را در دسترسی به اهداف خویش یاری داده و از غذاهای بی­ارزش فرآوری شده برحذر می­دارد. به شما کمک می­کند که جویای غذاهایی که برای شما سالم است بوده و اهمیتی به غذاهای ناسالمی که در گذشته مصرف می­کردید ندهید. جهت تقویت این رژیم غذایی،‌ می­توانید از یک متخصص تغذیه آگاه و یا از تاب­ها و انجمن­ها مدد گیرید و به یک رژیم غذایی بر پایه مواد مغذی غنی و گیاهی و بدون فرآورده­های گوشتی فرآوری­شده پایبند باشید.

هرآنچه انجام می­دهید،‌ گزینه­های “بدون گلوتن” بی­ارزش را جایگزین گلوتن ننمایید. اگر مواد جایگزین شده محتوی شکر زیاد، نشاسته­های تصفیه شده مواد مغذی با فرآوری بالا باشند، آن­ها نیز غذای بی­ارزشی تلقی می­گردند. این مواد می­توانند حتی مشکلات میکروبی روده کودک شما را وخیم­تر سازند. امکان دارد برخی از فرآورده­های بدون گلوتن، گاهی مناسب باشند اما ترک عادت تغذیه از بیسکویت و ساندویج گزینه­ی حتی مناسب­تری است. با این روش، کودک شما سعی در خوردن پنهانی آنان نخواهد کرد و شما نیز مشکل شبیه مریم را نخواهید داشت هنگامی که مادر بزرگ وی به صورت تصادفی تکه نانی برای او داد که تصور می­کرد بدون گلوتن می­باشد. (مریم سه برش نان مصرف کرد و بعدازظهر آن روز را به دلیل تشنج­هایی که گلوتن باعث آن­ها بود در اورژانس بیمارستان گذراند).

گلوتن و کازئین را برای مدتی از رژیم غذایی حذف کنید. سه الی چهار ماه به طول می­انجامد تا گلوتن از سیستم بدن خارج شده و اجازه دهد که دیواره­های روده ترمیم شوند. اگر شما پیشرفت شفافی را ملاحظه کردید، دلیلی ندارد که بخواهید در آینده­ای نزدیک گلوتن را مجدداً در رژیم غذای وی منظور نمایید. اگر سعی می­کنید غذای بخصوصی را به چالش بکشید، مقدار کمی از غذا را ارائه دهید و ملاحظه کنید چه اتفاقی می­افتد. مراتب را با دقت در لیستی یادداشت کنید. رفتار، الگوهای خواب کودک خویش و هرگونه تغییر در سیستم گوارشی وی را تحت نظر داشته باشید. در ضمن به یاد داشته باشید که گاهی اوقات وخیم­تر شدن اوضاع بلافاصله اتفاق نیفتاده بلکه پس از چند هفته مشاهده می­گردد.

این رژیم غذایی، نشاسته را همراه با گلوتن حذف می­کند. هدف میکروب­های روده است که به تغذیه از شکر علاقه دارند. برخی از افراد که قادر به حفظ رژیم غذایی CFGF نیستند. در اجرای این مرحله عملکرد بهتری دارند. (قسمت “میکروب­ها” در همین بخش را ملاحظه فرمایید).

امکان بروز التهاب مزمن در درخودماندگی بیشتر است. التهاب یک واکنش طبیعی به جراحت و یا عفونت است که منابع بخصوصی را که جهت مبارزه با یک خطر بالقوه و ترمیم نسوج نیاز دارد، نظم و ترتیب می­دهد. اما در بسیاری از ما، التهاب بخشی از زندگی روزمره شده و پایانی ندارد. التهاب مزمن برای سلول­ها گمراه کننده بوده و می­تواند مسبب چاقی مفرط، امراض قلبی، سرطان، دیابت و مشکلات خودایمنی گردد و یا مسبب تورم نسوج لنفاوی در روده، بینی، پوست، شش­ها، شیپور استاش (eustachain tubes) (لوله­ای که گوش میانی را به داخل گلو متصل می­کند) و یا نقاط دیگر باشد که خود باعث می­گردد که شما احساس بیماری نموده و مکان­های مستعدی که عفونت­ها قادر به رشد باشند را فراهم سازد.

به عنوان مثال، بیایید به اتفاقاتی که حین تورم گوش­ها به وقوع می­پیوندد، بنگریم. تورم نسوج پوشاننده­ی لوله استاش می­توانند باعث تجمع مایع در گوش میانی گردند. همان­طور که برکه­های آب در تابستان محل تکثیر پشه­ها است، مایع جمع شده در گوش میانی مانند حوضچه­ای، میکروب­ها و باکتری­هایی مولد عفونت را جلب می­کند (در آینده اگر مشاهده کردید که یک طفل به پشت خوانیده و بطری شیر خود را می­مکد به خاطر بسپارید که در این وضعیت، شیر می­تواند به مجرای استاش پس­زده آن را پُر کند). یک کودک سالم احتمالاً قادر است بدون کمک با یک عفونت مبارزه نماید. چیزی در حدود ۹۰ درصد عفونت­های گوش به خودی خود و بدون دارو رفع می­گردد. اما یک کودک با عملکرد Th1 کم، ممکن است برای مبارزه با عفونت نیاز به کمک داشته باشد. آنتی­بیوتیک­ها امکان دارد به رفع عفونت یاری دهند (در صورتی که عامل آن باکتری و نه ویروس باشد) ولی مصرف آنتی­بیوتیک باکتری­های مفید را در روده از بین می­برد و علت تورم اولیه در نسوج لنفاوی را درمان نمی­کند، لذا عود عفونت به احتمال قوی رخ خواهد داد.

اگرچه نتایج مطالعات، در این زمینه کاملاً یکسان نیست، اما یافته­ها از کمک پروبیوتیک در بنای یک سیستم ایمنی سالم اذعان دارند. تغذیه از آن­ها در غذا ایده­آل است و مصرف آن­ها به صورت پودر مخلوط شده در غذا یا نوشیدنی یا کپسول می­تواند چالشی را در سیستم گوارشی بنا سازد. ولی مراقب مصرف ماست­های شیرین شده باشید، مانند انواعی که در سوپرمارکت­ها به کودکان ارائه می­گردد. شکرهای افزودنی به ماست، باکتری­های مضر را تغذیه نموده و عملکرد پروبیوتیک را خنثی می­نماید و مصرف آن را بی­فایده می­سازد. بسیار مفید است که ماست ساده، همراه با انواع توت های تازه و یا مکمل­های به صورت مخلوط نوشیدنی استفاده گردد. مکمل­های پروبیوتیک می­توانند در صورت مصرف حین یا پس از تجویز و استفاده آنتی­بیوتیک یا درمان­های دیگری که باعث نابود کردن باکتری­های مفید روده می­شوند، کمک کنند. پروبیوتیک­ها نشان نداده­اند که به تنهایی قادر به تنظیم همیشگی میکروبی محیط روده­ها باشند، شاید بدین خاطر است که آنان فاقد مواد دیگری هستند که اگر همراه با غذا باشند، شامل آن مواد می­گردد. آن­ها عملکرد بهتری خواهند داشت اگر با رژیم غذایی واجد فیبر غنی و مواد مغذی با غلظت بالا همراه باشند. در آخرین گزارش آکادمی متخصصین کودکان آمریکا(American Academy of Pediatrics) در دسامبر۲۰۱۰، در ارتباط با پروبیوتیک­ها مشخص گردید که استفاده از پروبیوتیک­ها برای تمامی کودکان بی­خطر است جز کودکانی که باید با سیستم ایمنی آنان به شدت مدارا نمود و یا دارای بیماری­های مزمن هستند. اگرچه این امر نیاز به مطالعات بیشتری دارد، گزارش نتیجه­گیری می­کند که پروبیوتیک­ها حداقل به صورت قابل­ملاحظه­ای در درمان میکروب­های شکمی در کودکان سالم مؤثر بوده و به دنبال مصرف آنتی­بیوتیک در کودکان سالم، از اسهال جلوگیری می­کند. هم­چنین طبق گزارش، ‌امکان دارد آن­ها در سندرم روده­ی تحریک­پذیرIrritible Bowel)    (Syndrom ورم­های مزمن معده و دل­پیچه­ی کودکان، مفید باشند، هرچند برای سرطان و التهاب مزمن روده مفید نیستند.

هر چه بگویم کم است. شکر یک غذای بی­ارزش می­باشد. شواهد نشان می­دهند که نه تنها خوراک باکتریهای مضر است که باعث تشدید عدم توجه، تکانشگری، حماقت­های بی­مورد، تشدید کننده التهاب، کاهش مقاومت در مقابل عفونت­ها، نقش در بروز انواع رفتارهای دیگر،‌ اختلالات در زمینه یادگیری و سلامتی می­گردد.

ماهی سالمون، تخم مرغ، کره بادام زمینی، جو و جو پو ست کنده، از جمله غذاهای مفید برای فعال کردن مغز کودکان است.

غذای مغذی، رشد مغزی کودکان را تقویت می کند و به علاوه عملکرد ذهنی، حافظه و تمکز وی را هم افزیش می دهد. حالا ببینیم چه غذاهایی مغذی هستند؟

ماهی سالمون: اسیدهای چرب نظیر آنچه در سالمون یافت میشود بهترین منبع امگا 3 DHA وEPA  است که هر دو برای رشد و عملکرد مغز ضروری است. در واقع مطالعات تازه نشان می دهد افرادی که بیشتر از اسیدهای چرب در رژیم عذای شان استفاده می کنند، ذهن تیزتری داشته و آزمون های مهارت های ذهنی را بهتر انجام می دهند. قبل از مصرف، از عدم حساسیت کودک به این مواد غذایی اطمینان حاصل نمایید.

اگرچه ماهی های تن نیز منبع غنی از امگا 3 هستند اما مانند سالمون اسید چرب ندارند. ماهی تن سرشار از پروتئین ها بوده و این ماده در مقایسه با سالمون، اسید چرب کمتری دارد؛ بنابراین به جای دادن ساندویچ به کودکان، از ماهی سالمون سالادی تهیه کرده و به صورت ساندویچ به آنها بدهید. مخلوط ماهی سالمون با کشمش، کرفس خرد شده و هویج بسیار مفید است.

تخم مرغ: منبع شناخته شده و غنی پروتئین است اما زرده تخم مرغ حاوی کولین فراوانی است به تکامل ذهنی و تقویت حافظه کودکان کمک میکند. هرگز کودکان خود را بدون خوردن صبحانه به مدرسه نفرستید و سعی کنید در صبحانه شان حتما تخم مرغ را بگنجانید. حداقل یک شب در هفته به جای شام، تخم مرغ آب پز و نان تست میل بفرمایید. به کودکان خود کمتر نیمرو بدهید. سعی کنید بیشتر تخم مرغ آب پز برایشان آماده کنید.

کره بادام زمینی: بادام زمینی و کره بادام زمینی منبع بسیار خوبی از ویتامین E است.، یعنی ویتامینی که دارای آنتی اکسیدان ها بوده و غشای اعصاب را محافظت میکند. علاوه بر این به مغز و سلول های مغزی کمک میکند تا از گلوکز برای تولید انرژی استفاده کنند. سعی کنید از موز و کره بادام زمینی یک ساندویچ تهیه کنید. یک سیب را حلقه حلقه کنید و میان آن کره بادام زمینی بریزید. روی سالاد خود یک قاشق کره بادام زمینی بریزید. قبل از مصرف، از عدم حساسیت کودک به این مواد غذایی اطمینان حاصل نمایید.

غلات کامل: مغز به طور مداوم به قند نیاز دارد و غلات کامل این ماده را برای مغز مهیا می کنند. غلات که دارای فیبر فراوانی هستند کمک می کنند تا به طور مداوم و آهسته قند در بدن آزاد شده و همچنین به دلیل داشتن ویتامینB  برای سلامت سلول های عصبی لازم است. غلات را در ابتدای لیست خرید قرار دهید. غلات هم برای کودکان بسیار مفید است. به جای چیپس، به عنوان میان وعده به کودکتان غذاهای حاوی غلات بدهید.

جو و جوی پوست کنده: جو یکی از آشناترین غلات برای کودکان است که برای مغز بسیار مفید است. جو انرژی مفید و سوخت کافی را برای مغز فراهم می کند. جو که دارای فیبر فراوانی است، مغز کودکان را تغذیه می کند تا در مدرسه عملکرد بهتری داشته باشند. جو همچنین منبع خوبی از ویتامین E و B ، پتاسیم و روی است که بدن کودکان برای انجام عملکرد مغز با ظرفیت کامل به آن نیاز دارد. افزودن میوه های خشک و شیر سویا و دارچین به جو به علاوه تکه های لیمو و کمی عسل و موز تازه، عصرانه یا میان وعده مفیدی برای کودکان است.