مشکلات حرکتی در اتیسم

August 2021(مرداد 1400)

مشکلات حرکتی در اتیسم

طبق آخرین آمار، اکثر افراد مبتلا به اوتیسم (در حدود 87 درصد) دارای نوعی مشکل حرکتی هستند که میتواند از راه رفتن غیر معمول تا مشکلات نوشتاری را شامل شود. در واقع مشکلات حرکتی، از رفتارهای تکراری که یکی از علایم اتیسم در نظر گرفته می شود، متمایز هستند. با این وجود، علیرغم شیوع، مشکلات حرکتی به عنوان یکی از ویژگی های اصلی اختلال طیف اٌتیسم در نظر گرفته نمی شود، زیرا در سایر موارد نظیر سندرم داون، فلج مغزی و اختلال نقص توجه و بیش فعالی نیز رخ می دهند.

در  این مقاله در مورد علل، ویژگی‌ها و پیامدهای مشکلات حرکتی که از نادیده گرفته‌شده‌ترین جنبه‌های اتیسم است، توضیح داده شده است.

افراد مبتلا به طیف اتیسم واجد چه نوع مشکلات حرکتی میباشند؟

افراد مبتلا ممکن است دارای مشکلات حرکتی درشت، مانند راه رفتن ناشیانه و ناهماهنگ و یا مشکلات حرکتی ظریف، نظیر نوشتن و…. بوده و برخی ممکن است در هماهنگی حرکات بین سمت چپ و راست بدن و یا  اندام‌های مختلف دچار مشکل باشند که انجام حرکاتی نظیر تاب خوردن یا پریدن را برای آنها دشوار می‌نماید. در برخی دیگر ممکن است تون عضلانی پایین بوده و در حفظ وضعیت یا تعادل خود مشکل داشته باشند. به نظر می رسد برخی نیز در حرکاتی که نیاز به هماهنگی دست و چشم دارند، نظیر گرفتن توپ یا تقلید از حرکات دیگران دچار مشکل میباشند. مشکلات حرکتی می توانند از خفیف تا شدید متغیر بوده و بر هرکدام از سیستم های حرکتی بدن تأثیر بگذارند.

مشکلات حرکتی از چه سنی شروع می شود؟

این مشکلات می توانند در دوران نوزادی ظاهر شوند. به عنوان مثال، نوزادان با سن یک ماه که بعداً تشخیص داده می شوند که مبتلا به  اختلال طیف اتیسم میباشند، تمایل دارند دست های خود را کمتر از نوزادان غیر مبتلا حرکت دهند. در حدود 4 ماهگی، یک کودک بطور معمول می‌تواند سر خود را در راستای شانه‌های خود در حالت نشسته نگه دارد، اما کودک مبتلا به اتیسم اغلب فاقد این قدرت بوده و سرش به عقب می افتد. در 14 ماهگی اکثر کودکان بطور معمول قادر به راه رفتن هستند اما کودکان مبتلا به اتیسم ممکن است در این سن هنوز نتوانند بایستند. سایر مشکلات حرکتی می تواند شامل عدم توانایی برای گرفتن اجسام ، نشستن، کف زدن و یا اشاره کردن به اشیاء باشد.

چگونه مشکلات حرکتی با عوامل ژنتیکی مؤثر بر اتیسم مرتبط است؟

برخی جهش‌ها که افراد را مستعد ابتلا به اتیسم می‌کنند ممکن است در بروز مشکلات حرکتی مؤثر باشند. به عنوان مثال،  بر اساس مطالعه ای در سال 2017، هر یک ماه تأخیر در شروع راه رفتن، احتمال  وجود جهش خود به خودی ژن اتیسم را در کودک 17 درصد افزایش می دهد.

برخی از اشکال سندرومی اتیسم که یک علت ژنتیکی دارند در میان ویژگی‌ها و علائم مشخصه آن‌ها مشکلات حرکتی خاص دیده می‌شود، نظیر افراد مبتلا بهphelan-McDermid syndrome   که اغلب تون عضلانی پایینی دارند .

اگرچه مشکلات حرکتی در افراد مبتلا به اختلال طیف اتیسم که دارای ناتوانی ذهنی هستند، شدیدتر است، اما می‌تواند هر فردی را در این طیف تحت تأثیر قرار دهد. به عنوان مثال، بر اساس مطالعه ای در سال 2018، افراد مبتلا به اتیسم که دچار جهش های خود به خودی هستند، بدون در نظر گرفتن وجود ناتوانی ذهنی، احتمال مشکلات حرکتی در آنها افزایش می یابد. مطالعات دیگر نشان داده‌اند که کودکان در این طیف، در مقایسه نسبت به کودکان غیر مبتلا که از نظر ضریب هوشی یکسان هستند، مشکلات حرکتی بیشتری نشان میدهند. برخی از محققان اظهار میدارند که وجود مشکلات حرکتی خاص ممکن است در تشخیص اشکال سندرومی اتیسم از موارد غیر سندرمی آن کمک کننده باشند. هرچند این فرضیه هنوز ثابت نشده است.

چه پدیده ای می تواند در این موارد در مغز رخ دهد؟

اختلال در ارتباط بین مناطق مختلف مغز می تواند به توضیح برخی از مشکلات حرکتی افراد مبتلا به اتیسم کمک کند. به عنوان مثال کودکان مبتلا به اتیسم در فعالیت بین مرکز بینایی و حرکتی خود هماهنگی کمتری دارند. مشکلات حرکتی آنها همچنین ممکن است از ارتباط کمتر بین لوب جداری تحتانی که در هماهنگی دست و چشم نقش دارد و مخچه که به هدایت و اصلاح حرکات کمک می کند، ناشی شود. شواهد دیگر حاکی از ارتباط ضعیف بین مراکز حسی و حرکتی و فعالیت غیرمعمول در شبکه برنامه ریزی حرکتی است.

همچنین به نظر می‌رسد برخی از افراد مبتلا به اتیسم اطلاعات بصری را نادیده می‌گیرند و بیشتر بر حس عمقی یا حس درونی خود از موقعیت بدن تکیه می‌کنند در ضمن مشاهده شده است که هرچه افراد مبتلا به اتیسم بیشتر به حس عمقی خود تکیه کنند، مشکلات اجتماعی آنها شدیدتر می گردد.

آیا مشکلات حرکتی می تواند در تکوین علائم اتیسم کمک کند؟

مشکلات حرکتی در دوران نوزادی با تأخیر در حرف زدن و کسب واژگان جدید مرتبط است که خود ممکن است اثرات دیگری  نیز بر رشد شناختی، اجتماعی و عاطفی داشته باشد. بطور کلی توانایی های حرکتی مانند نشستن، دست بردن به طرف اشیاء و راه رفتن به نوزادان امکان دسترسی به تجربیات جدیدی را می دهد که خود باعث یادگیری می شود. همچنین، نوزادانی که دچار مشکلات حرکتی هستند به عنوان مثال، فعالیت حرکتی زیادی نداشته و یا نمی‌توانند اشیاء را در دست بگیرند و تمایلی به ایجاد تعامل با اولیاء و مراقبین خود نداشته که خود در نتیجه فرصت‌یادگیری گفتار و سایر مهارت‌ها را از بزرگسالان محدود می‌نماید.

مهارت‌های حرکتی ضعیف در اواخر دوران کودکی ممکن است باعث بی رغبتی کودکان مبتلا به اتیسم نسبت به شرکت در فعالیت‌های بدنی و ورزشی گشته و متعاقب آن فرصت‌ برای تعامل با سایر کودکان محدود گشته و بطور بالقوه رشد اجتماعی کودک را مختل مینماید. در موارد دیگر داشتن مشکل در هماهنگی حرکات سر، می تواند پیگیری تعاملات اجتماعی را دشوار نموده و یا مشکل در نوشتار کودک می تواند بر عملکرد تحصیلی کودک مبتلا تأثیر بگذارد. وجود مهارت های هماهنگی بینایی-حرکتی که افراد مبتلا به اتیسم بیشتر با آن دست و پنجه نرم می کنند نیز برای تقلید و یادگیری از دیگران و شرکت در تعاملات اجتماعی بسیار مهم میباشند.

برخی از محققان اظهار میدارند اگرچه مسائل و مشکلات حرکتی بدون شک بر رشد اجتماعی و شناختی تأثیرگذار هستند، معهذا این موارد تنها علت مشکلات اجتماعی افراد مبتلا نمیباشند و اضافه مینمایند که به نظر میرسد مشکلات حرکتی و اجتماعی در افراد مبتلا به اتیسم دارای علت ریشه ای واحد در مغز میباشند.

پزشکان و محققان چگونه مهارت های حرکتی را اندازه گیری می کنند؟

 اگرچه تکمیل چندین ارزیابی استاندارد می تواند نشان دهد که آیا کودک می تواند اعمال حرکتی خاصی را انجام دهد یا خیر، اما این ارزیابی ها به اندازه کافی دقیق نیستند تا اختلالات حرکتی کودکان مبتلا به اتیسم را ثبت و اندازه گیری کنند. همچنین، اعمال حرکاتی که جهت کودکان غیرمبتلا طراحی شده اند، ممکن است انجام آنها برای کودکان دارای ناتوانی ذهنی یا اختلال شناختی دشوار یا غیرممکن باشند.

برخی از محققان در حال ابداع روش های نوینی برای بررسی مشکلات حرکتی هستند، از جمله، ضبط حرکت با حسگرها و دوربین‌های مادون قرمز، شتاب‌سنج‌ و ژیروسکوپ‌ (برای اندازه‌گیری شدت و زاویه در حرکات اندام)، تشک‌های مجهز به حسگرهای فشار، الکترومیوگرافی (تکنیکی که فعالیت الکتریکی عضلات را اندازه گیری می کند) معهذا، محققان اظهار میدارند که هنوز با استانداردسازی این روش های اندازه گیری و یافتن معیارهایی که تفاوت‌های حرکتی افراد مبتلا به  اتیسم را نشان می‌دهد فاصله زیادی دارند.

مشکلات حرکتی چگونه درمان می شوند؟

درمان‌های استاندارد معمولاً شامل فیزیوتراپی و کاردرمانی که جزاقدامات درمان اتیسم میباشند، می‌شوند، اما این درمان‌ها ممکن است بطور کامل نیازهای کودکان مبتلا را بر طرف ننمایند.

لازم به ذکر است، تنها 32 درصد از کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم برای مشکلات حرکتی خود درمان می شوند.

برخی از متخصصان از روش های درمانی نوینی جهت مشکلات حرکتی استفاده نموده اند نظیر برنامه‌های ورزشی مناسب، یوگا، هنرهای رزمی و درمان‌های حرکتی همراه با موسیقی، هرچند هنوز شواهد کمی وجود دارد که آیا این رویکردها مؤثر هستند یا خیر.

منبع

مترجم: دکتر حائری

Cite this article: https://doi.org/10.53053/OSZD5856