March 2022 (اسفند 1400)
داروی آزمایشی اوتیسم جهت بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا ، درکارآزمایی بالینی نتایج نویدبخشی داشته است.
طبق نتایج کارآزمایی بالینی فاز اول، دارویی جدید با هدف بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) مطرح شده است که به خوبی توسط نوجوانان قابل تحمل بوده و به طور قابل توجهی تحریک پذیری و اضطراب را در آنها کاهش می دهد.
این دارو بنام AB-2004 است که به متابولیت‌های باکتریهای روده ای در روده متصل شده و آنها را حذف می نماید، اما این دارو هیچگونه اثرات سیستمیکی ایجاد نمیکند زیرا در جریان خون جذب نمی‌گردد. اگرچه ارتباط بین اتیسم و باکتری های روده به طورکامل ثابت نشده است، اما تحقیقات رو به رشدی دلالت بر ارتباط بین اختلال طیف اٌتیسم و میکروبیوم دارند.
در مقاله ای که در مجله Nature Medicine چاپ شده است، نویسندگان مطالعه توضیح میدهند که بسیاری از افراد مبتلا به اختلال طیف اٌتیسم با مشکلات گوارشی نیز مواجه هستند و به نظر می‌رسد که برخی از متابولیت‌های باکتریهای روده ای با ویژگی‌های رفتاری خاصی که افراد مبتلا نشان میدهند، مرتبط هستند.
بعنوان مثال، نشان داده شده است که متابولیت خاصی به نام 4-اتیل فنیل سولفات EPS4) ( هنگام تزریق به جوندگان آزمایشگاهی باعث ایجاد اضطراب و سایر علائم رفتاری می شود و همچنین مشاهده شده است که اغلب در مدفوع و پلاسمای خون افراد مبتلا به اختلال طیف اٌتیسم نیز این متابولیت از تنظیم خارج میگردد.
در حال حاضر، هیچ درمان دارویی موثری برای علایم اتیسم وجود ندارد، اگرچه در برخی از موارد، از داروهای ضد روان پریشی برای کاهش تحریک پذیری استفاده می شود اما متأسفانه، با توجه به اینکه این گروه از داروها با طیف وسیعی از عوارض جانبی همراه هستند، نیاز به درمان های جایگزین را که هیچگونه اثرات سیستمیک مضری ایجاد نمی کنند، حائز اهمیت می نماید. نویسندگان مطالعه توضیح میدهند که چگونه داروی AB-2004 که به صورت خوراکی مصرف میشود، به متابولیت‌های آروماتیک متصل گشته و آنها را در حین عبور از دستگاه گوارش بدون جذب شدن، دفع می‌کند و نتیجتا بطور موثری قرار گرفتن در معرض این متابولیت‌ها را بصورت سیستمیک کاهش می‌دهد.
پس از تجویز دارو به 30 نوجوان مبتلا به علایم اٌتیسم و اختلالات گوارشی در استرالیا و نیوزلند، محققان هیچ عارضه جانبی جدی در ارتباط با مصرف این دارو را در آنها مشاهده نکردند.کاهش قابل توجهی در سطوح ادراری و پلاسمایی متابولیت‌های باکتریهای روده ای بین شروع و پایان درمان با AB-2004 مشاهده شد. از جمله متابولیت هایی که توسط دارو کاهش یافت EPS4 و گروه دیگر از ترکیبات مرتبط با اٌتیسم بود.
محققان توضیح میدهند: “علاوه بر این، ما درجاتی از بهبودی را که مهم‌ترین آنها در رابطه با تجزیه و تحلیل اضطراب موقعیتی و تحریک‌پذیری و همچنین سلامت دستگاه گوارش بود را پس از هشت هفته درمان مشاهده نمودیم.”
اگرچه تاثیر بر بهبودی اضطراب برای چندین هفته پس از پایان درمان ادامه داشت، اما تاثیر آن برکاهش در تحریک پذیری سریعا متعاقب قطع دارو برطرف گشته و به حالت اولیه بازگشت. با این وجود، محققان یافته‌های مطالعه را بسیار دلگرم کننده دانسته و توضیح میدهند که “طبق اطلاعات ما، این اولین مطالعه مداخله‌ای است که متابولیت‌های فنولی در روده را با ویژگی‌های بالینی اختلال طیف اتیسم مرتبط می‌کند.”
اگرچه تغییرات در علایم مشاهده شده در طول این کارآزمایی دلگرم کننده است، اما هدف اصلی در این مطالعه تعیین ایمنی دارو بود. نویسندگان با تأیید اینکه این دارو هیچ اثر سیستمیک آشکاری ایجاد نمیکند، اظهار میدارند که AB-2004 می‌تواند جایگزینی ارجح، برای درمان‌های کنونی در دسترس باشد و در ضمن به این منظور آنها آزمایش فاز دوم کنترل‌شده با دارونما را آغاز کرده‌اند که شامل ۱۹۵ نوجوان مبتلا به اختلال طیف اٌتیسم است.
Robert L. Hendren، محقق اصلی مطالعه فاز دوم، در بیانیه‌ای توضیح داد که “فقدان دسترسی به گزینه‌های درمانی ایمن و مؤثرجهت علایم همزمان مرتبط با اختلال اٌتیسم، مانند تحریک‌پذیری و اضطراب باعث تشدید چالش‌های روزانه کودکان و خانواده هایشان میشود.”
رویکرد درمانی هدفمند روده ای که به طور ایمن، اثر متابولیت های باکتریایی را بر علایم مرتبط با اٌتیسم کاهش می دهد، گزینه ایده آلی برای برطرف نمودن نیاز درمانی برآورده نشده در این اختلال خواهد بود و میتوان از آن همراه با دیگر روشهای درمان اتیسم استفاده کرد.
کارآزمایی‌های بیشتر در آینده نشان خواهند داد که AB-2004 تا چه میزان در ایجاد اثرات درمانی مورد نظر مؤثر است، اگرچه نتایج تاکنون بدست آمده نیز مشخصا دلیلی جهت خوش‌بین بودن در این مورد میباشد.
ترجمه: دکتر هایده حائری
منبع:
References:
Campbell A, S, Needham B, D, Meyer C, R, Tan J, Conrad M, Preston G, Bolognani F, Rao S, G, Heussler H, Griffith R, Guastella A, J, Janes A, C, Frederick B, Donabedian D, H & Mazmanian S, K.(2022, February 14) Safety and target engagement of an oral small-molecule sequestrant in adolescents with autism spectrum disorder: an open-label phase 1b/2a trial. Nature Medicine
